Fazy uzależnienia od narkotyków u dzieci i młodzieży
Jak wynika z badań ankietowych ESPAD przeprowadzonych w Polsce w 2024 roku, 33% młodzieży w wieku 17-18 lat chociaż raz w życiu miało do czynienia z marihuaną lub haszyszem.
Po narkotyki sięgają także młodsze dzieci – przyznało się do tego blisko 17% badanych w wieku 15-16 lat. Nieletni lubią eksperymentować i zwykle robią to bez pełnej świadomości wiążącego się z tym ryzyka. Ponieważ granica pomiędzy fascynacją substancjami psychoaktywnymi a nałogiem jest cienka, rodzice powinni być wyczuleni na symptomy pierwszych kontaktów z tymi środkami u swoich pociech. Dlatego opisujemy 4 fazy uzależnienia od narkotyków wśród dzieci i młodzieży, wymieniając towarzyszące im zmiany w zachowaniu.
Faza I atrakcyjność narkotyku – eksperymentowanie
U młodej osoby zafascynowanej pierwszymi efektami po zażyciu narkotyku zwykle zaczyna się I faza uzależnienia określana mianem eksperymentowania. To czas, w którym dzieci i młodzież sporadycznie przyjmują substancje psychoaktywne, traktując to jako dobrą zabawę. W okresie tym często zmieniają dawki, aby odkrywać nowe doświadczenia.
Charakterystyczne dla tej fazy zmiany w wyglądzie oraz zachowaniu to:
- nieprzyjemny zapach ubrań oraz włosów (dotyczy palących konopie indyjskie, będące najpopularniejszym narkotykiem wśród nieletnich), który młody człowiek stara się ukryć, stosując więcej perfum niż dotychczas,
- zmniejszone lub powiększone źrenice oraz zaczerwienienie białek gałek ocznych,
- wahania nastroju – od nadmiernej pobudliwości po apatię,
- niezrozumiałe napady śmiechu.
Z powodu tych zmian młode osoby po zażyciu często starają się wchodzić do domu niepostrzeżenie, unikając kontaktu z rodziną. Typową postawą tej fazy uzależnienia jest nieprzyznawanie się do problemu. Nieletni kłamie w zakresie m.in. miejsc spędzania wolnego czasu oraz spóźnień wynikających z zażywania substancji psychoaktywnych.
Faza II uzależnienie psychiczne – przyjemność ze stanu odurzenia
U wielu młodych osób przygoda z substancjami psychoaktywnymi kończy się na kilku eksperymentach z nimi. Jednak gdy stan odurzenia sprawia nadmierną przyjemność, istnieje duże ryzyko pogłębienia się problemu. To moment przejścia do II fazy uzależnienia, która skutkuje zmianami w psychice.
Życie bez odurzenia staje się nudne, dlatego nieletni stopniowo zwiększa częstotliwość przyjmowania narkotyków. Jednocześnie zwykle odsuwa się od znajomych niechętnych do takiej formy „rozrywki”. Ponieważ częstsze stosowanie substancji psychoaktywnych wiąże się z rosnącymi wydatkami na ich zakup, zazwyczaj oznacza to ciągłe pożyczanie pieniędzy. Czasem uzależniony dopuszcza się nawet drobnych kradzieży.
Typowe zmiany w zachowaniu młodego człowieka wywołane przez uzależnienie od narkotyków w tej fazie, to:
- zaniedbywanie higieny osobistej, obowiązków domowych i szkolnych,
- stopniowe porzucanie dotychczasowych pasji i hobby,
- izolowanie się od rodziny,
- zamykanie się w pomieszczeniach,
- częste napady agresji.
Nieletni będący w tej fazie uzależnienia zazwyczaj uważa, że nie robi nic złego. Traktuje stan odurzenia jako świetny sposób na ułatwienie sobie życia, który pozwala zapomnieć o codziennych problemach.
Faza III uzależnienie fizyczne – najważniejsze to być na haju za wszelką cenę
Przejście w III fazę to moment wystąpienia pierwszych konsekwencji natury fizycznej. Pojawiają się problemy ze zdrowiem, w tym ogólny spadek kondycji. Do tego każdy dłuższy okres bez zażycia substancji psychoaktywnych skutkuje tzw. objawami abstynencyjnymi – np. problemy ze snem, drżenie rąk, nadmierna potliwość czy nudności. Zwykle towarzyszą im różne zaburzenia natury psychicznej, w tym napady lęku oraz halucynacje.
Na tym etapie młody człowiek odczuwa już bardzo silną potrzebę sięgania po narkotyki i jeśli tylko może, robi to nawet codziennie. Pogorszenie się stanu zdrowia i objawy abstynencyjne niestety przyspieszają postępowanie choroby, gdyż stan odurzenia pozornie pozwala uciec od tych problemów. Objawy tej fazy uzależnienia są więc pogłębieniem tych występujących wcześniej – częstsze kradzieże, dalsze odsuwanie się od rodziny i znajomych, zwiększenie intensywności napadów agresji oraz postępujące porzucanie obowiązków domowych i szkolnych.
Oprócz tego mogą pojawiać się „nowe” niepokojące zachowania:
- pierwsze przedawkowania stanowiące realne zagrożenie nie tylko dla zdrowia, ale także życia,
- przejście z agresji słownej do fizycznej w stosunku do najbliższych,
- zakończenie etapu ukrywania identyfikowania się z narkomanami,
- nagminne kłamanie przybierające charakter patologiczny.
Na tym etapie uzależniony nie tylko nadal uważa, że nie robi nic złego, ale także jest przekonany, że w każdej chwili może przestać. To w praktyce bardzo trudne bez poddania się specjalistycznej terapii. Do tego nie widzi nic złego w kradzieżach pieniędzy, gdyż w jego ocenie dopuszcza się tych czynów „jedynie” wobec rodziny – co często i tak nie jest prawdą.
Oprócz bardzo złego stanu zdrowia do typowych objawów tej fazy uzależnienia należy zaliczyć:
- pogłębiające się konflikty z prawem – kradzieże, bijatyki, zakłócanie spokoju publicznego itp.,
- całkowite porzucenie szkoły i obowiązków domowych,
- znikomą higienę osobistą i brak zważania na wygląd (np. noszenie brudnych lub podartych rzeczy),
- nawet codzienne stosowanie agresji wobec domowników.
Na tym etapie uzależniony często dostrzega konsekwencje swojej choroby, ale pomimo tego nie zamierza przestać. Uważa bowiem, że bierze narkotyki właśnie po to, aby żyć i czuć się normalnie.
Ośrodek OAZA – specjaliści w leczeniu narkomanii u dzieci i młodzieży
Jeśli obserwujesz u swojego dziecka pierwsze symptomy kontaktu z narkotykami, nie czekaj do momentu, aż choroba poważnie się rozwinie. Im wcześniej młody człowiek otrzyma profesjonalną pomoc, tym większa szansa na szybkie uwolnienie się od choroby i mniejsze ryzyko poważnych problemów zdrowotnych. Ośrodek OAZA oferuje kompleksowe wsparcie młodym osobom uzależnionym od narkotyków, w tym także nieletnim – już dziś zgłoś się do nas ze swoją pociechą! Stosujemy nowoczesne metody leczenia narkomanii, które indywidualnie dobierane do sytuacji pacjenta przez doświadczonych terapeutów wykazują się bardzo wysoką skutecznością. Zapewniamy dyskrecję i rodzinną atmosferę, a do tego obejmujemy wsparciem psychologicznych współuzależnionych.
Autor: Zespół Oaza | Opublikowano: 2025-11-06 |