Narkomania jako patologia społeczna

Nałogowe zażywanie środków odurzających pochodzenia chemicznego doustnie, domięśniowo, dożylnie czy drogami oddechowymi to inaczej narkomania. Zaliczana jest do patologicznych zjawisk społecznych i do uzależnień, które zwłaszcza w XXI w. zbierają żniwo zwłaszcza wśród nastolatków i młodych osób. Może ona zagrażać każdemu młodemu człowiekowi – bez względu na wiek, wykształcenie, środowisko, w jakim się wychowuje, miejsce zamieszkania. Patologia społeczna to z kolei inaczej wszelkie zachowania, które zakłócają równowagę społeczną, a jednocześnie niewpisujące się w ogólnie przyjęte wartości.

Przyczyny narkomanii

Teoretycznie każdy jest więc narażony na uzależnienie od narkotyków jednak, aby do niego doszło, muszą pojawić się pewne sprzyjającemu temu uwarunkowania. Narkomania może różne przyczyny:

• wpływ i działanie grupy rówieśniczej,
• moda,
• nuda,
• ciekawość skutków i przeżyć po sięgnięciu po substancje psychoaktywne,
• presja ze strony rówieśników,
• niedojrzała osobowość,
• nieradzenie sobie z różnymi trudnościami w szkole,
• brak akceptacji w środowisku rówieśniczym,
• brak pewności siebie,
• nieumiejętność rozwiązywania problemów, konstruktywnego radzenia sobie z nimi,
• brak asertywności,
• problemy rodzinne takie jak: brak emocjonalnej więzi, kontaktów z rodzicami,
• patologie w domu: alkoholizm, przemoc psychiczna i fizyczna.

Objawy uzależnienia od narkotyków

Do objawów narkomanii zalicza się m.in.:

• zmianę sposobu bycia, środowiska czy stylu ubierania się,
• rozluźnienie więzi z przyjaciółmi i rodziną,
• zaniedbywanie codziennych obowiązków szkolnych i domowych,
• utrata kontroli nad przyjmowanymi narkotykami,
• niemożliwość utrzymania abstynencji,
• wzrost tolerancji na substancje odurzające,
• odczuwanie nieprzyjemnych konsekwencji zdrowotnych, psychicznych i społecznych, do których prowadzą narkotyki i mimo to przyjmowanie ich,
• skoncentrowanie się na zdobywaniu narkotyków,
• pojawienie się zespołu abstynencyjnego.

Już przy pierwszych objawach narkomanii powinno poczynić się starania, aby dziecko spotkało się ze specjalistą z ośrodka odwykowego dla narkomanów.

Fazy narkomanii

Choroba jaką jest narkomania, rozwija się stopniowo. Przechodzi cztery fazy:

• atrakcyjności narkotyków – nastolatek przyjmuje środki odurzające po to, aby się wyluzować, mieć lepsze samopoczucie, odstresować się,
• uzależnienia psychicznego – na tym etapie pogłębia się psychiczny przymus odurzania się, osoba uzależniona nie czeka już na specjalne okazje, aby zażyć narkotyk,
• uzależnienia fizycznego – pojawia się głód (ból) fizyczny, a osoba uzależniona traci już kontrolę nad nałogiem i nie kryje się już ze swoim trybem życia,
• degradacji – na tym etapie narkoman narażony jest już na śmierć np. z przedawkowania, a jedynym ratunkiem jest podjęcie leczenia narkomanii w ośrodku odwykowym.

Skutki narkomanii

Do skutków narkomani zalicza się:

• somatyczne szkody zdrowotne – takie jak np. ostre zatrucie (przedawkowanie), utrata masy ciała, ogólne wyniszczenie organizmu, zakrzepy w żyłach i zatory tętnicze, zapalenia płuc, oskrzeli, choroby przenoszone drogą płciową, napady drgawkowe,
• psychiczne szkody zdrowotne – np. bezsenność, depresja, próby samobójcze, zaburzenia nastroju i pamięci, psychozy, zaburzenia uczuciowości,
• szkody społeczne – osłabienie więzi rodzinnych, konflikty z prawem, inwalidztwo, utrata zdolności do samodzielnego i odpowiedzialnego funkcjonowania.

Ośrodek leczenia narkomanii – jedyny ratunek

Proces leczenia narkomanii, jaki może zaproponować ośrodek odwykowy, trwać może kilka miesięcy i jest zawsze indywidualnie dopasowywany do osoby uzależnionej. Specjaliści zajmujący się takimi przypadkami pokazują wówczas młodym ludziom, jak wiele złego może zrobić nałóg w ich życiu, jakie są jego skutki i jak można rozpocząć nowy rozdział bez niego.
Przyczyna brania narkotyków z jednej strony może wynikać z ciekawości, chęci ucieczki od rzeczywistości lub tkwić w przeżywanych porażkach życiowych, szkolnych, dążeniu do uznania w danej grupie rówieśniczej. Jednocześnie jednak nie mieści się w ogólnie przyjętych normach i wartościach społecznych, co przemawia za tym, że narkomanię można nazwać patologią społeczna, zaburzającą normalne funkcjonalnie nie tylko młodego, uzależnionego człowieka, ale i jego najbliższych.